8 Thành Phố Đầu Tiên Của Nhân Loại

Trong hàng ngàn năm, con người đã dựng nên các thị trấn, thành phố để cư trú. Những thành phố đầu tiên này không chỉ là nơi trú ngụ mà còn là trung tâm tôn giáo, thương mại và quyền lực – những “thí nghiệm” đầu tiên về đời sống đô thị trên Trái Đất.

Çatalhöyük: Thành phố cổ đại ở Thổ Nhĩ Kỳ, tồn tại hơn 9.000 năm.
Eridu: Một trong những thành phố Sumer cổ nhất, hình thành khoảng 5400 TCN.
Ur: Trung tâm giàu có của người Sumer vào khoảng 2500 TCN.
Uruk: Thành bang lớn với dân số đông đúc vào khoảng 3100 TCN.
Từ bỏ lối sống du mục: Con người bắt đầu định cư nhờ nông nghiệp.

Khu Định Cư Çatalhöyük

Nằm trên một gò đất nhìn xuống đồng bằng Konya ở miền nam Anatolia (Thổ Nhĩ Kỳ), tàn tích của khu định cư có tuổi đời hơn 9.000 năm này được coi là “thành phố” đầu tiên trong lịch sử. Çatalhöyük không có đường phố đúng nghĩa và cũng không có các công trình công cộng rõ ràng. Các ngôi nhà bằng gạch bùn dính chặt vào nhau, chia sẻ tường chung và cửa ra vào nằm trên mái nhà thay vì dưới đất.

Cách đi lại của người dân cũng độc đáo: họ di chuyển trên nóc nhà, dùng thang trèo lên xuống. Không có nghĩa địa riêng; người chết được chôn ngay dưới sàn nhà. Một số phần sọ được đào lên, bôi đất sét và màu đỏ để tái hiện khuôn mặt tổ tiên trong không gian sống của họ.

Nghệ Thuật Và Văn Hóa

Bên trong các ngôi nhà, người dân vẽ nhiều bích họa trên tường và tìm thấy nhiều tượng nhỏ hình phụ nữ đầy đặn, gợi nhớ đến tượng Venus of Willendorf. Nhà khảo cổ James Mellaart từng cho rằng đây là biểu tượng của một nữ thần trung tâm tôn giáo của Çatalhöyük. Tuy nhiên, Ian Hodder đưa ra cách hiểu khác: mặt trước tượng là phụ nữ tròn trịa nhưng mặt sau gần như bộ xương – phản ánh sự sống và cái chết đan xen trong xã hội này.

Sumer – Nền Văn Minh Đầu Tiên

Khi nói về những thành phố đầu tiên của văn minh nhân loại, không thể bỏ qua người Sumer ở Lưỡng Hà. Đây là một trong những nền văn minh đầu tiên xây dựng các đô thị lớn và thường được xem là “nền văn minh đầu tiên” của thế giới mặc dù vẫn còn tranh luận với Ai Cập về điều này.

Thành Phố Eridu

Trong số các thành bang Sumer, Eridu được truyền thống xem là cổ xưa nhất, hình thành khoảng 5400 TCN gần vịnh Ba Tư ở khu vực hạ lưu sông Euphrates. Trong gần 5 thiên niên kỷ tồn tại, Eridu đã trải qua nhiều lần xây mới và phá cũ tạo nên một “bánh kem” địa tầng dày đặc cho các nhà khảo cổ khai quật.

Nơi đây ban đầu chỉ là mạng lưới kênh đào tưới tiêu với nhà tranh và gạch bùn nhưng sau đó bị cát sa mạc xâm lấn khiến nơi đây trở nên hoang phế.

Nổi Bật Với Ur

Cũng thuộc nền văn minh Sumer, Ur được xây dựng khoảng 3800 TCN dù dấu tích cư trú cho thấy con người đã hiện diện từ rất lâu trước đó. Vào khoảng năm 2500 TCN, Ur trở thành một trung tâm giàu có nhất thời bấy giờ với ziggurat – đền tháp bậc tầng khổng lồ đặc trưng cho kiến trúc Sumer.
Ziggurat của Ur vẫn còn in dấu vết mãi tới ngày nay.

Sự Hình Thành Và Phát Triển Của Uruk

Cùng với sự phát triển của Ur cũng xuất hiện Uruk – thành bang cực kỳ hùng mạnh vào thiên niên kỷ thứ 4 TCN. Khoảng năm 3100 TCN, nội thành Uruk đã đạt dân số lên tới 40.000 người cùng với tổng cộng lên đến 90.000 nhân khẩu trong vùng phụ cận.
Điều này chứng tỏ sự phát triển vượt bậc về kinh tế và xã hội thời điểm đó.
Những yếu tố như thương mại buôn bán cùng với nông nghiệp đã giúp thúc đẩy sự tăng trưởng đáng kể cho cả hai thành phố này.

Ngoài ra,
đặc điểm nổi bật chính là hệ thống quản lý hành chính vô cùng tinh vi với các ghi chép viết tay xuất hiện từ rất sớm,
góp phần giúp cho việc duy trì ổn định trong xã hội.