Vai Nét Về Cuộc Di Cư Miền Nam 1954
Năm 1954, Hiệp định Genève được ký kết, đánh dấu sự chia cắt Việt Nam thành hai miền. Hàng trăm nghìn người từ miền Bắc đã di cư vào miền Nam, tạo nên một làn sóng di dân lớn. Hoa Kỳ và Pháp đã hỗ trợ trong việc vận chuyển người di cư, trong khi chính phủ Ngô Đình Diệm chịu trách nhiệm tổ chức các hoạt động định cư.
At a Glance
- Cuộc di cư vào Nam bắt đầu sau Hiệp định Genève năm 1954.
- Tổng số người di cư lên tới gần một triệu người vào năm 1955.
- Các giai đoạn định cư được chia thành ba bước rõ ràng.
Sự Khởi Đầu Của Cuộc Di Cư
Cuộc di cư này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng chính trị giữa hai miền Bắc – Nam. Chính phủ miền Bắc kêu gọi chống lại ảnh hưởng của phương Tây, trong khi miền Nam nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Hoa Kỳ và các đồng minh phương Tây khác. Hệ quả là hàng trăm nghìn người dân vô tình trở thành nạn nhân của cuộc chiến tranh lạnh này.
Tổ Chức Di Cư
Tại Hà Nội, Ủy ban Di cư bao gồm những nhân vật chủ chốt như bác sĩ Hoàng Cơ Bình và ông Trần Trung Dung. Trong khi đó, tại Sài Gòn, Phủ Tổng Ủy Di Cư Tỵ Nạn được thành lập với mục tiêu xây dựng kế hoạch định cư cho những người nông dân từ đồng bằng sông Cửu Long. Đến tháng 8 năm 1955, con số di cư đã đạt mức kỷ lục với khoảng 887.917 người [1].
Kế Hoạch Định Cư: Ba Giai Đoạn Chính
Kế hoạch định cư được thực hiện qua ba giai đoạn lớn nhằm giải quyết nhu cầu cấp bách của những người tị nạn.
Giai Đoạn Một: Giải Quyết Các Vấn Đề Cấp Bách (10-12/1954)
Trong giai đoạn đầu tiên này, chính phủ tập trung vào việc cung cấp nhu yếu phẩm như lều tạm, gạo và nước mắm cho những người đang sống chen chúc tại các trại tạm cư. Điều kiện sinh hoạt rất khó khăn; nhiều gia đình phải sống dưới lều tạm bợ mà không có đủ nước sạch hay thực phẩm cần thiết. Tâm lý nhớ quê hương cùng với lo ngại về tương lai khiến nhiều người cảm thấy bất mãn và trách móc nhà nước vì chậm trễ trong việc tìm đất [2].
Giai Đoạn Hai: Thành Lập Các Trung Tâm Định Cư (1-6/1955)
Bước sang năm mới, Phủ Tổng Ủy bắt đầu thành lập các trung tâm định cư nhằm tạo điều kiện tốt hơn cho những người di dân. Chính quyền lựa chọn khu đất phù hợp để phát triển các khu vực sinh sống mới và tổ chức phân phối tiền bạc cũng như vật dụng cần thiết cho đời sống hàng ngày của họ [1]. Các trung tâm công nghệ cũng được đặt tại Sài Gòn – Gia Định để hỗ trợ thêm cho quá trình định cư này.
Giai Đoạn Ba: Hoàn Thiện Và Điều Chỉnh (Từ tháng 6/1956)
Bước vào giai đoạn cuối cùng, nhà nước tiến hành kiểm tra lại việc phân bổ dân cư theo nghề nghiệp nhằm đảm bảo tính hợp lý và khoa học trong tổ chức các khu vực sinh sống mới [2]. Năm 1955 ghi nhận có đến khoảng 80% số lượng di dân thuộc nhóm nông dân; chỉ có khoảng 10% là công nghiệp và ngư nghiệp [1]. Việc xây dựng mạng lưới trung tâm ở cả hai vùng Đông – Tây đã giúp gần hai phần ba số lượng tị nạn tìm được nơi an toàn để sinh sống.
Dự Án Và Những Thách Thức Trong Quá Trình Định Cư
Để phục vụ cho cuộc di trú quy mô lớn này, chính phủ đã thành lập phái đoàn đặc biệt bao gồm chuyên viên Mỹ và Tây Đức nhằm đề xuất dự án cải cách điền địa lớn mang tên “Cái Sắn” với ngân sách lên đến hơn 228 triệu VN$. Dự án hướng tới việc cung cấp đất đai cho khoảng một trăm nghìn người trên diện tích rộng lớn hơn bảy mươi bảy nghìn hecta đất bỏ hoang [1]. Tuy nhiên, thách thức về nguồn lực cũng như cơ sở hạ tầng vẫn còn tồn tại khá nghiêm trọng.
Các Công Trình Hạ Tầng Và Tiến Trình Thực Hiện Dự Án
Ngày 17 tháng Giêng năm 1956 chứng kiến sự bổ nhiệm của bảy công chức cao cấp phụ trách dự án cải cách điền địa này. Bộ Công chánh nhanh chóng đưa ra kế hoạch vét kênh cũ cũng như đào thêm nhiều kênh mới để phục vụ tưới tiêu cho cây trồng [2]. Chỉ sau một tuần thông báo dự án trên báo chí đã có hàng chục ngàn đơn xin đăng ký tham gia định cư gửi đến chính quyền.