Công Nghệ Của Người Giu-đa Cổ Đại

Vương quốc Giu-đa, mặc dù không nổi bật về phát minh công nghệ, vẫn giữ vai trò trung tâm trong quá trình vươn lên thành một thế lực chính trị quan trọng trong khu vực. Xuất hiện vào thế kỷ X TCN và đạt cực thịnh vào thế kỷ VII TCN trước khi bị hủy diệt vào khoảng năm 586 TCN, Giu-đa đã có những bước phát triển đáng kể trong ba lĩnh vực công nghệ: quy hoạch đô thị, công nghiệp và chữ viết.

Tổng Quan Về Công Nghệ Giu-đa

Thế kỷ X TCN: Đô thị hóa tăng mạnh với sự phát triển kỹ thuật xây dựng.
Thế kỷ IX-VIII TCN: Hệ thống dẫn nước được xây dựng tại nhiều địa điểm quan trọng như Giêrusalem.
Thế kỷ VII TCN: Giu-đa trở thành nhà sản xuất lúa mì lớn nhưng không có tiến bộ đáng kể về công nghệ xây dựng.

Sự Phát Triển Đô Thị Hóa

Dấu tích khảo cổ cho thấy đô thị hóa gia tăng từ thế kỷ X TCN thông qua việc phát triển kỹ thuật xây dựng. Giống như ở các địa điểm của người Israel, Giu-đa thời kỳ này cũng đã xây dựng các trung tâm hành chính lớn với tường thành kiên cố, cổng thành, cung điện và kho trữ thực phẩm. Những công trình này giúp người Giu-đa tự vệ tốt hơn trước ngoại xâm và phản ánh một bộ máy quản lý tập trung.

Khai quật đã tìm thấy nhiều hệ thống phòng thủ cùng kho chứa lớn và trung tâm hành chính – tất cả đều chứng minh sức mạnh chính trị ngày càng tăng của Giu-đa. Các dấu hiệu cho thấy sự tập quyền ngày càng rõ ràng trong xã hội Giu-đa cũng được ghi nhận qua các cấu trúc kiến trúc này.

Các Hệ Thống Dẫn Nước

Trong thế kỷ IX-VIII TCN, nhiều hệ thống dẫn nước được thiết lập tại Beth-Shemesh, Beersheba và đặc biệt là ở Giêrusalem. Hệ thống nước Silôam (Siloam Water System) được khai quật từ thế kỷ XIX–XXI SCN bao gồm nhiều đường hầm và kênh ngầm nằm bên trong tường thành Thành Đavít. Hệ thống này hoạt động từ Thời đại Đồ đồng Trung kỳ cho đến thời kỳ Hy Lạp hóa, thường liên quan đến “Đường hầm Êdêkia” (Hezekiah’s Tunnel).

“Những sự việc khác trong triều đại Êdêkia, mọi chiến công của ông… đều được chép trong Sách sử các vua Giu-đa.” (2 Vua 20:20)

Dù còn tranh luận về việc liệu các đoạn hầm thời Đồ sắt có do Êdêkia xây hay không, phần lớn đồng thuận rằng Giêrusalem đã phát triển hệ thống nước từ thế kỷ IX-VII TCN. Các di chỉ phòng thủ cùng kho chứa cũng cho thấy sự tập quyền rõ nét hơn nữa.

Tình Hình Chính Trị Và Kinh Tế

Đến thế kỷ VII TCN, sau khi vương quốc Israel sụp đổ và Samaria bị phá hủy, Giu-đa trở thành chư hầu của Assyria phải nộp cống. Trong giai đoạn này, mặc dù trở thành một nhà sản xuất lúa mì lớn nhưng không có tiến bộ đáng kể về mặt công nghệ xây dựng. Năm 586 TCN đánh dấu sự kết thúc nhà nước Giu-đa khi Babylon tiêu diệt Giêrusalem cùng nhiều thành phố lớn khác.

Mặc dù yếu thế hơn so với vương quốc phía Bắc trong suốt thời gian tồn tại của mình, khảo cổ học ghi nhận những thay đổi lớn diễn ra vào cuối thế kỷ VIII TCN. Người Giu-đa bắt đầu sản xuất đồ gốm tráng đỏ đa dạng nhưng chuyển sang màu nhạt hơn và chuẩn hóa hơn ở thế kỷ VIII TCN — một cuộc cách mạng công nghiệp thực sự theo quan điểm của nhà khảo cổ Hayah Katz.

Sự chuẩn hóa đồ gốm phản ánh mức độ tập quyền chính trị – xã hội đang gia tăng tại đây.

Kỹ Thuật Nông Nghiệp Và Di Cư

Sau khi Assyria phá hủy Israel vào khoảng năm 700 TCN và tàn phá vùng đất của người Giu-đa, nhiều cư dân đã di cư xuống thung lũng Beersheba nơi có thể sản xuất trên 5.000 tấn ngũ cốc mỗi năm. Mặc dù hồ sơ khảo cổ không nêu rõ về công nghệ sản xuất cụ thể nào nhưng kỹ thuật nông nghiệp kết hợp với việc di cư đã giúp người Giu-đa tham gia mạnh mẽ vào nền kinh tế khu vực lúc bấy giờ.

Sản Xuất Ngũ Cốc Và Trao Đổi Kinh Tế

Trong thế kỷ VII TCN, các thành phố Philistine như Ashkelon và Ekron chuyên sản xuất rượu cùng dầu ô liu để trao đổi thương mại với vùng nội địa mà chủ yếu là người Giu-đa trồng ngũ cốc cho nhu cầu nội địa nhưng cũng bán lượng dư thừa cho người Philistine ven biển vốn thiếu lương thực.

Nói đơn giản thì ngành sản xuất ngũ cốc đã giúp người Giu-đan tham gia sâu rộng hơn vào nền kinh tế khu vực này qua việc cung cấp thực phẩm cho nhu cầu chung.

Công Nghệ Chữ Viết – Một Tiến Bộ Quan Trọng

Bên cạnh những lĩnh vực khác nhau về công nghệ vật chất như kiến trúc hay nông nghiệp thì chữ viết cũng đóng vai trò quan trọng không thể thiếu trong xã hội lúc bấy giờ. Chữ viết thường được xem là điều hiển nhiên nhưng thật ra nó là một ‘cỗ máy’ bổ sung cho trí nhớ hữu hạn của con người; lưu giữ thông tin theo cách mà trí nhớ con người khó lòng đảm bảo lâu dài.