Henri Navarre và Điện Biên Phủ Trước Cuộc Chiến Lịch Sử
Cuối năm 1953, Tướng Henri Navarre tin rằng một “pháo đài hàng không” tại Điện Biên Phủ sẽ giúp Pháp “bảo vệ” Lào. Mặc dù chỉ huy Quân Viễn Chinh Pháp tại Đông Dương luôn là một vị trí đầy áp lực và cam go, việc bổ nhiệm Tướng Henri Navarre vào tháng 5 năm 1953 vẫn gây nhiều ngạc nhiên. Bản thân ông không có tham vọng hay mong muốn đến Đông Dương, nhưng rồi chính điều đó đã dẫn ông vào một vai trò quan trọng: xây dựng kế hoạch đưa nước Pháp đến một “giải pháp chính trị danh dự” cho cuộc chiến.
At a Glance
- Tướng Henri Navarre được bổ nhiệm vào tháng 5/1953.
- Kế hoạch của ông nhằm tái chiếm Điện Biên Phủ là sự kết hợp giữa các ý tưởng trước đó.
- Tình hình quân sự tại Đông Dương rất phức tạp với nhiều thách thức lớn.
Bối Cảnh Chính Trị và Quân Sự
Khi thay thế Tướng Raoul Salan vào tháng 5 năm 1953, Henri Navarre mang theo một lý lịch quân sự khá đặc biệt. Ông đã phục vụ hai năm rưỡi trên mặt trận Thế chiến I và từng giữ chức Trưởng bộ phận tình báo Đức của Pháp đầu Thế chiến II. Sau khi chạy sang Bắc Phi cùng Weygand, Navarre quay lại Pháp tham gia kháng chiến năm 1942. Đến giai đoạn 1944, ông chỉ huy một trung đoàn thiết giáp và thăng tiến nhanh lên chỉ huy Sư đoàn Thiết giáp số 5 ở Đức vào năm 1950. Trước lúc sang Đông Dương, Navarre giữ chức Tham mưu trưởng Lục quân NATO ở Tây Âu.
Dù có sự nghiệp quân ngũ đáng nể, tính cách của Navarre lại không nổi bật: ông lạnh lùng, cứng nhắc, ít chia sẻ và thiếu kinh nghiệm thực địa ở Đông Dương. Thủ tướng René Mayer chính là người đã chọn ông cho chức vụ này vì từng có thời gian làm việc chung với nhau ở Đức (năm 1946) và Algeria (năm 1948). Mayer tin rằng tính khí trầm tĩnh cùng trí tuệ phân tích sắc sảo của Navarre sẽ giúp tìm kiếm hoặc tạo ra con đường thương lượng để kết thúc chiến tranh.
Nhiệm Vụ Của Tướng Navarre
Mặc dù được giao nhiệm vụ quan trọng như vậy, bản thân Navarre không hề mong muốn công việc này. Ngày 21/5/1953, khi chính thức nhậm chức, ông phát biểu trong bản “Lệnh trong ngày” rằng: “Tôi mong sớm bổ khuyết kinh nghiệm của mình qua tiếp xúc với các bạn.” Thông điệp này gây ấn tượng lạ lùng: một tướng lĩnh mới nhậm chức mà tự nhận thiếu kinh nghiệm nhưng cũng thể hiện nét kiêu hãnh ngầm.
Khi được bổ nhiệm, nhiệm vụ của Navarre là “đến Đông Dương để đánh giá tình hình và vạch ra kế hoạch tổng thể”. Trong ba tuần đầu tiên tại Việt Nam, ông đi khảo sát thực tế và nói chuyện với giới chức quân sự cũng như dân sự. Ông nhận thấy tình thế vô cùng bi đát:
- Tại miền Trung – Nam Việt Nam (An Nam), các trung đoàn độc lập của Việt Minh hoạt động mạnh từ năm 1952 khiến Pháp chỉ còn kiểm soát những thành phố ven biển như Huế và Đà Nẵng.
- Ở Nam Kỳ (Cochin China), mặc dù Pháp giữ được Sài Gòn nhưng du kích hoạt động mạnh gần biên giới Campuchia.
- Campuchia tương đối yên ổn nhưng lực lượng nổi dậy vẫn yếu kém với quân đội chỉ khoảng 10.000 người.
Lo ngại nhất vẫn là tình hình ở Lào; đặc biệt là miền Bắc nơi quân Pathet Lào tuy còn yếu nhưng lực lượng Viễn chinh Pháp lại rất mỏng manh.
Navarre đánh giá rằng nếu mất Lào thì hiệu ứng chính trị và quân sự sẽ nghiêm trọng đến mức nào.
Kế Hoạch Chiến Lược Của Henri Navarre
Ngày 16/6/1953, sau quá trình nghiên cứu kỹ lưỡng về tình hình hiện tại cũng như các yếu tố tác động khác nhau trong khu vực, Tướng Navarre đã trình bày kế hoạch mang tên mình cho dàn chỉ huy cấp cao ở Sài Gòn. Đây là kế hoạch kết hợp những ý tưởng còn dang dở từ các tướng tiền nhiệm như de Lattre hay Salan với những đóng góp riêng biệt từ phía ông.
Kế hoạch này bao gồm:
- Xây dựng Điện Biên Phủ thành pháo đài hàng không để bảo vệ các vùng xung quanh.
- Tăng cường binh lực tại khu vực miền Bắc nhằm đối phó với sức ép từ Việt Minh.
- Lập liên minh chặt chẽ hơn với Mỹ để nhận hỗ trợ tài chính cũng như vũ khí cần thiết cho cuộc chiến sắp tới.
Sau khi kế hoạch được bàn bạc trong nội bộ chỉ huy vào đầu tháng 7/1953,
Navarre trở về Paris để báo cáo tình hình cũng như đề xuất phương án hành động cụ thể hơn cho chính phủ.
tình huống trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết khi sự xuất hiện của “Phái đoàn O’Daniel” diễn ra vào tháng Ba cùng năm,
một chi tiết ít được biết đến nhưng cực kỳ quan trọng trong bối cảnh thời điểm đó…