Hoàng Tử Cảnh và Bi Kịch Tống Thị Quyên
Dù sự thật thế nào, bi kịch của bà Tống Thị, cái chết của hoàng tử Cảnh và sự bức hại dòng đích để lại nhiều nuối tiếc. Hoàng tử Nguyễn Phúc Cảnh, con trai cả của vua Gia Long, là nhân vật từng được xem như người kế vị chính thống. Thế nhưng, cuộc đời ông lại ngắn ngủi và để lại nhiều uẩn khúc. Bài viết dưới đây tóm lược một số chi tiết liên quan đến hoàn cảnh, tư tưởng, và những bi kịch liên quan đến dòng dõi Hoàng tử Cảnh nhằm giúp độc giả có cái nhìn bao quát hơn về giai đoạn đầu triều Nguyễn đầy biến động.
Tổng Quan Về Hoàng Tử Cảnh
- Nguyễn Phúc Cảnh sinh năm 1780, mất năm 1801.
- Ông rời quê hương lúc 4 tuổi sang Pháp cùng Giám mục Bá-đa-lộc.
- Cái chết của ông đã mở ra nhiều biến cố trong triều đình nhà Nguyễn.
Thời Niên Thiếu và Sự Đào Tạo
Nguyễn Phúc Cảnh được giáo dục như một chủng sinh Công giáo và sống chung với Đức Cha Bá-đa-lộc. Ông sớm chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ nền văn hóa phương Tây cũng như thể hiện lòng tin vào đạo Thiên Chúa. Giám mục Bá-đa-lộc là một thừa sai nhiệt thành trong việc truyền bá đạo nhưng đôi khi thiếu khôn khéo trong việc tiếp cận chúa Nguyễn Phúc Ánh (NPA) lẫn hoàng tử Cảnh.
Năm 1787, Bá-đa-lộc từng cố gắng thuyết phục NPA quy y đạo Chúa với hy vọng sẽ tạo tiền đề cho thần dân noi theo. Tuy nhiên, NPA không đồng ý. Ông ta kỳ vọng rằng Hoàng tử Cảnh sẽ trở thành người kế vị giúp mở rộng Thiên Chúa giáo tại Việt Nam.
Cuộc Đời Ngắn Ngủi và Những Bi Kịch Xung Quanh
Năm 1801, khi mới chỉ 22 tuổi, hoàng tử Cảnh mắc bệnh đậu mùa và qua đời sau khi Giám mục Bá-đa-lộc mất được 18 tháng. Vợ ông là Tống Thị Quyên đã sinh hai con trai: Mỹ Đường (Đán) và Mỹ Thùy (Kính). Tuy nhiên, các con của ông lần lượt gặp họa và không bao giờ có cơ hội lên ngai vàng.
Sau khi hoàng tử Cảnh qua đời, Gia Long chần chừ trong việc chọn người kế vị dù tuổi đã cao. Nhà vua lo sợ làm phật lòng các đại thần vốn trung thành với dòng dõi hoàng tử Cảnh. Một số tướng lĩnh như Nguyễn Văn Thành hay Lê Văn Duyệt luôn khẳng định rằng cần phải lập hoàng tôn Đán làm người kế nhiệm mà không nhận ra rằng Gia Long đã “chấm” hoàng tử Đảm từ lâu.
Các Sự Kiện Sau Khi Hoàng Tử Cảnh Mất
Khi Gia Long đăng quang vào năm 1802, ông đã quyết định bỏ qua hai cháu nội là Đán và Kính để truyền ngôi cho Đảm (Minh Mạng). Hành động này khiến nhiều người đặt câu hỏi về lý do sâu xa của nhà vua trong việc lựa chọn người kế vị. Có thể thấy rằng Gia Long vốn không thích đạo Thiên Chúa cũng như những gì liên quan đến phương Tây; điều này dẫn đến việc ông loại bỏ dòng dõi của hoàng tử Cảnh hoàn toàn.
Mặt Trái Về Chính Trị Và Tôn Giáo
Quả thật, Minh Mạng không thiện cảm với cả đạo Thiên Chúa lẫn người Pháp. Ông thực hiện các chính sách cấm đoán nghiêm ngặt đối với đạo Công giáo ngay sau khi lên ngôi.
Năm 1820 đánh dấu sự chuyển mình mạnh mẽ trong triều đình nhà Nguyễn khi Minh Mạng áp dụng các chính sách bảo vệ văn hóa truyền thống Việt Nam khỏi ảnh hưởng phương Tây.
Bà Tống Thị Quyên có thể tưởng tượng rằng con bà sẽ nối nghiệp cha mình nhưng bi kịch vẫn chưa dừng lại ở đó…