Chặng đường sắp tới của Hezbollah: Thách thức và cơ hội

Ngày 26 tháng 1 vừa qua, hàng nghìn người dân Lebanon đã quyết định quay trở lại quê hương sau hơn một năm phải sơ tán khỏi miền Nam do chiến sự. Họ di chuyển trên những đoàn xe dài, mở những bài hát cách mạng và vẫy cao lá cờ vàng đặc trưng của Hezbollah – biểu tượng của phong trào Hồi giáo dòng Shia.

Trở về quê hương: Nhiều gia đình quay lại nhưng phát hiện nhà cửa đã bị phá hủy.
Căng thẳng leo thang: Các vụ xung đột giữa Hezbollah và Israel diễn ra liên tiếp.
Sự ra đi của Nasrallah: Lãnh đạo nổi tiếng của Hezbollah qua đời, tạo ra cú sốc lớn cho tổ chức này.

Tuy nhiên, niềm hy vọng trở về ấy nhanh chóng biến thành bi kịch với không ít gia đình. Nhà cửa đã bị phá hủy, làng mạc chỉ còn lại đống đổ nát. Nhiều người lặng lẽ dán tấm áp phích ghi nhớ Hassan Nasrallah – cố lãnh đạo nổi tiếng của Hezbollah – trên những bức tường còn sót lại như một cách “đánh dấu chủ quyền” và tôn vinh người đứng đầu mà họ đã mất.

Căng thẳng trong khu vực

Cuộc hồi hương diễn ra ngay khi hết thời hạn Israel phải rút hết lực lượng theo một thỏa thuận ngừng bắn có sự trung gian của Mỹ và Pháp. Theo nội dung thỏa thuận này, Hezbollah phải rút vũ khí và tay súng ra khỏi khu vực miền Nam, đồng thời quân đội Lebanon sẽ được triển khai xuống địa bàn này. Tuy nhiên, Israel cáo buộc chính quyền Beirut không thực thi đầy đủ cam kết. Ngược lại, Lebanon cho rằng Israel đang trì hoãn việc rút quân, dẫn đến tình hình căng thẳng vẫn tiếp tục kéo dài.

Các vụ xung đột đẫm máu cũng không thể tránh khỏi: ít nhất 24 người thiệt mạng trong đó có một binh sĩ Lebanon. Dù vậy, Hezbollah – vốn bị tổn thất nặng nề trong hơn một năm giao tranh – coi những sự kiện đổ máu này là “cơ hội” để khẳng định sức mạnh và quyết tâm đối đầu với kẻ thù truyền kiếp là Israel.

Vị thế của Hezbollah trong chính trường Lebanon

Ngoài các vấn đề an ninh cấp bách, nhiều người tự hỏi liệu Hezbollah có thể giữ được vị thế như trước hay đang bị dồn vào thế khó bởi hàng loạt biến động cả trong và ngoài nước? Trong nhiều thập kỷ qua, lực lượng Hồi giáo Shia kiêm đảng chính trị này đã củng cố địa vị là tổ chức quyền lực nhất tại Lebanon nhờ vào sự hỗ trợ tài chính lẫn quân sự từ Iran. Sức mạnh quân sự vượt trội giúp họ can thiệp vào các quyết sách quan trọng tại quốc gia này.

Kể từ sau nội chiến 1975–1990, hệ thống chính trị ở Lebanon vẫn dựa trên “thỏa thuận chia ghế” giữa các giáo phái khác nhau. Dù vậy, Hezbollah luôn nổi bật như lực lượng Shia mạnh nhất với số ghế đáng kể trong quốc hội cùng liên minh chiến lược với các đảng phái khác. Điều này giúp họ tạo áp lực khi cần thiết; họ có thể sẵn sàng rút khỏi chính phủ hoặc dùng ảnh hưởng trong quốc hội để ngăn chặn mọi dự luật không phù hợp với lợi ích của mình.

Mạng lưới dịch vụ xã hội rộng lớn

Hezbollah quản lý một mạng lưới dịch vụ xã hội khổng lồ bao gồm trường học, bệnh viện và hoạt động từ thiện. Qua đó, tổ chức này giành được lòng tin và sự ủng hộ từ đông đảo người dân Lebanon đặc biệt là cộng đồng Shia. Họ thường xuyên cung cấp hỗ trợ thiết thực cho cư dân vùng khó khăn nhằm củng cố thêm vị thế cũng như lòng trung thành từ phía dân chúng.

Tình hình xung quanh cuộc xung đột với Israel

Bước ngoặt lớn xảy ra vào tháng 10 năm 2023 khi Hezbollah mở “mặt trận thứ hai” chống lại Israel giữa lúc quốc gia Do Thái tiến hành chiến dịch quân sự tại Gaza đáp trả cho cuộc tấn công từ Hamas. Đây được xem là hành động thể hiện sức mạnh nhằm chứng minh rằng họ vẫn có khả năng chủ động tấn công chứ không chỉ phòng thủ đơn thuần.

Tuy nhiên, tình hình trở nên phức tạp hơn khi bước sang tháng 9 năm 2024. Những phản công “vô tiền khoáng hậu” từ phía Israel nhằm vào Hezbollah đã gây ra nhiều tổn thất nghiêm trọng cho tổ chức này.
Đỉnh điểm là cái chết của nhiều lãnh đạo then chốt bao gồm cả Hassan Nasrallah – người đã dẫn dắt tổ chức suốt hơn ba mươi năm qua. Đối với các tín đồ trung thành với ông Nasrallah thì ông luôn được coi là biểu tượng sức mạnh kháng chiến mà họ đặt niềm tin.