Người Đức Có Đọc Mein Kampf?

Người Đức Có Đọc Mein Kampf Không?

Cuốn sách bán chạy khổng lồ và là bản tuyên ngôn không thể tranh cãi về thế giới quan Quốc xã – nhưng liệu người Đức có thực sự đọc nó? Ngày 11 tháng 4 năm 1942, trong một buổi độc thoại thường lệ trước vòng thân cận tại tổng hành dinh “Hang Sói” ở Đông Phổ, Hitler đã chuyển đề tài sang cuốn Huyền thoại của thế kỷ XX (The Myth of the Twentieth Century) của Alfred Rosenberg. Cuốn sách nổi tiếng là khó đọc này, xuất bản lần đầu năm 1930, đã trở thành một trong những văn bản tư tưởng chủ chốt của Đệ tam Đế chế.

Trong đó, Rosenberg viết bằng thứ văn phong rối rắm, gần như không thể hiểu nổi, để trình bày một lịch sử chủng tộc của thế giới và lập luận về sự vượt trội bẩm sinh nhưng đang bị đe dọa của “chủng tộc Aryan”. Hitler từng đích thân trao cho Rosenberg Huân chương Quốc gia Đức về Nghệ thuật và Khoa học vào tháng 1 năm 1938. Thế nhưng bốn năm sau, những lời nhận xét riêng tư của Hitler lại đầy châm biếm: nhà xuất bản đã “gặp rất nhiều khó khăn để bán hết bản in đầu tiên”. Thậm chí, độc giả chủ yếu lại ở ngoài phong trào Quốc xã, và phần lớn sự quan tâm đến cuốn sách xuất phát từ sự phản đối của giới Công giáo. Hitler còn nói cuốn sách không nên được xem là đại diện chính thức cho hệ tư tưởng của Đảng Quốc xã; bản thân ông cũng “như nhiều người khác” chỉ liếc qua vài trang vì lối viết “khó hiểu”.

Tình Hình Đọc Mein Kampf

Không mấy ai phản đối nhận xét đó: ngay cả tiêu đề phụ của cuốn sách – bản dịch tiếng Anh đã được rút gọn thành “một sự đánh giá các cuộc đối đầu tinh thần – trí tuệ của thời đại chúng ta” – cũng đủ khiến người ta ngán ngẩm. Nhưng ở đây có một sự trớ trêu mà Hitler dường như không nhận ra: Mein Kampf, chính tác phẩm của ông, cũng nổi tiếng là khó đọc. Các nhà sử học từ lâu đã cho rằng hầu như chẳng ai đọc nó. Thực tế, nhiều nhân vật cấp cao Quốc xã thừa nhận họ cũng vật lộn hoặc chỉ đọc một phần.

Julius Streicher – cựu thủ lĩnh vùng Franconia và là chủ báo Der Stürmer chống Do Thái cực đoan – khi ra trước Tòa án Nuremberg đã quả quyết rằng các bị cáo Quốc xã hầu hết không hề đọc sách của Hitler; còn bản thân ông thì “chỉ đọc phần liên quan đến vấn đề Do Thái”. Với một kẻ bài Do Thái cuồng tín như Streicher, điều này nghe cũng hợp lý. Nhưng ông không phải trường hợp duy nhất: nhà báo Mỹ William Shirer cho biết nhiều đảng viên Quốc xã kỳ cựu đã tâm sự với ông rằng họ thấy cuốn sách “nặng nề hết mức” – và “không ít người” thú nhận bị nó “đánh bại” hoàn toàn.

Câu Chuyện Cười Hậu Chiến

Mười lăm năm sau chiến tranh, một bộ phim tài liệu về Đệ tam Đế chế lấy tên Mein Kampf, đã khơi ra một câu chuyện cười lan truyền ở Tây Berlin: hai cựu Quốc xã bước ra khỏi rạp chiếu phim; một người bảo người kia: “Tôi thích cuốn sách hơn.” Câu chuyện này dựa trên ý tưởng khá hấp dẫn trong giai đoạn hậu chiến rằng Mein Kampf bị số đông thờ ơ và chỉ có ít người đọc.

Số Lượng Xuất Bản Tráng Lệ

Tuy nhiên, các con số lại khiến ta phải suy nghĩ: đến năm 1944, gần 12,5 triệu bản đã được xuất bản. Ban đầu, Mein Kampf b gồm hai tập. Tập một được viết trong thời gian bị giam ở Landsberg sau vụ đảo chính Nhà bia vào ngày 18 tháng 7 năm 1925 với bản in đầu tiên lên tới 10.000 cuốn. Tập hai hoàn tất vào tháng 11 năm 1926 và xuất bản vào ngày 11 tháng 12 cùng năm.

Tháng 5 năm 1930, một phiên bản rẻ hơn gộp cả hai tập thành một cuốn (“ấn bản nhân dân”) được phát hành. Tại triển lãm kỷ niệm mười năm tập một ở Đại hội Nuremberg vào năm 1935, ban tổ chức thừa nhận rằng giá bán khá cao (12 mark) nhưng điều đó không cản trở doanh số: chỉ trong sáu tháng phải in thêm tám nghìn bản. Điều này chứng minh rằng ngay từ rất sớm người Đức đã bị hút vào cuốn sách – và vào chính con người Hitler.

Sở Thích Người Đọc

Tuy nhiên, tập một bán chạy hơn tập hai: đến cuối năm 1929 tổng số bản in của tập một đạt con số ba mươi ba nghìn còn tập hai chỉ đạt mười ba nghìn. Điều này cho thấy có lẽ nhiều độc giả cảm thấy tập đầu là đủ dùng; tờ giới thiệu triển lãm cũng ghi rằng ấn phẩm nhân dân, giá tám mark – vừa túi tiền hơn – bán nhanh hơn.

  • Tính đến cuối năm 1930 đã in được trên cinquante deux nghìn bản;
  • Năm hai nghìn mười ba–hai nghìn mười bảy cộng lại bán thêm khoảng trăm bốn mươi hai nghìn phiên bản;

Dù tốc độ tăng trưởng doanh số xảy ra đúng lúc Đảng Quốc xã trở thành đảng lớn nhất trong Reichstag tại cuộc bầu cử tháng Bảy năm hai nghìn ba mươi hai thì tốc độ bán chậm cuối thời kỳ Cộng hòa Weimar có thể do khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng với sáu triệu người thất nghiệp ở Đức khi ấy.

Kết Luận Về Sự Tiếp Nhận Mein Kampf

Bất chấp tình hình kinh tế phức tạp ấy vẫn cần ghi nhớ rằng cuốn sách hiếm khi được xem như chiếc cầu nối dẫn dắt mọi người tiến vào hàng ngũ Quốc xã. Các đảng viên thường kể rằng nếu có đọc thì họ thường tiếp xúc với nội dung Mein Kampf sau khi đã quen thuộc với các ý tưởng khác nhau trong phong trào này.