Người Zoroastrian Trong Trò Chơi Lớn
Đầu những năm 1900, cộng đồng Zoroastrian nhỏ nhưng có ảnh hưởng ở Ấn Độ đã cân nhắc việc lập một thuộc địa tại Iran. Liệu người Parsi có thể trông cậy vào sự ủng hộ của Anh?
- Thời gian: Đầu thế kỷ 20
- Cộng đồng: Người Parsi tại Ấn Độ
- Lãnh đạo chính: Khan Bahadur Burjorjee Patel
- Tổ chức tham khảo: Tổ chức Phục quốc Do Thái
- Nơi định cư đề xuất: Baluchistan, Sindh, Makran, Sistan
- Lịch sử tôn giáo: Zoroastrian giáo và mối liên hệ với Iran
Kế Hoạch Thành Lập Thuộc Địa của Người Parsi
Tại bước ngoặt thế kỷ 20, các thành viên của cộng đồng Zoroastrian nhỏ bé ở Ấn Độ, gọi là người Parsi, tranh luận về lợi ích của việc lập một thuộc địa riêng. Người cổ xúy then chốt cho kế hoạch này là Khan Bahadur Burjorjee Patel, một Parsi giàu có sống tại thành phố Quetta. Theo tờ Parsi, tạp chí tiếng Anh của người Parsi và Nguyệt san minh họa hạng cao, năm 1905, Patel đã dành nhiều tháng “khích động” trên Rast Goftar (Người nói sự thật), một tờ báo Anglo–Gujarati do người Parsi điều hành, về “sự cần thiết phải lập một thuộc địa” cho cộng đồng.
Sự ảnh hưởng từ Tổ chức Phục quốc Do Thái
Chiến dịch của Patel nhiều khả năng chịu ảnh hưởng từ hoạt động của Tổ chức Phục quốc Do Thái (Zionist Organisation), thành lập ở Basel vài năm trước đó vào năm 1897. Một địa điểm được người Parsi cân nhắc là vùng thuộc Kenya ngày nay mà Joseph Chamberlain, Bộ trưởng Thuộc địa của Anh, từng đề xuất làm nơi lập thuộc địa Do Thái trong “Đề án Uganda” năm 1903.
Mối Liên Kết Với Quê Hương Iran
Dù người Parsi đã sống ở Ấn Độ hàng trăm năm, mối dây ràng buộc với Iran vẫn rất sâu đậm – cũng như niềm tự hào về quá khứ đế quốc của họ. Zoroastrian giáo từng là quốc giáo của Đế chế Sasanian (224–651 SCN) và đã được thực hành rộng rãi trong các thế kỷ trước đó bao gồm thời Achaemenid (550–330 TCN) và Parthia (247 TCN – 224 SCN). Zoroaster (Zarathustra), vị ngôn sứ đặt tên cho tôn giáo này, được ước tính sống sớm hơn nhiều vào khoảng năm 1500 TCN.
Tín Ngưỡng Và Nghi Lễ Của Người Zoroastrian
Người Zoroastrian thờ Ahura Mazda – “Đấng Chí Tuệ”. Họ đôi khi bị hiểu sai là “kẻ thờ lửa” vì vị trí nổi bật của lửa trong nghi lễ; tuy nhiên lửa thực ra chỉ là môi giới để thờ phượng Ahura Mazda. Họ tin rằng Ahura Mazda cuối cùng sẽ chiến thắng cái ác và rằng bằng cách tự do lựa chọn thực hành ý nghĩ thiện, lời nói thiện và việc làm thiện, họ sẽ góp phần giúp Ahura Mazda đạt được điều đó.
Câu Chuyện Di Cư Sang Ấn Độ
Sau cuộc chinh phục Iran của người Arab-Hồi giáo vào năm 651, dân số Zoroastrian giảm dần do cải sang Hồi giáo. Theo truyền thống Parsi, một nhóm người Zoroastrian đã rời Iran vào khoảng thế kỷ thứ mười để bảo vệ đức tin và tránh bách hại. Sau hành trình dài đầy khó khăn, họ định cư tại Gujarat trên bờ tây Ấn Độ.
Bài Ca Về Cuộc Hành Trình Sang Nước Mới
Cộng đồng này về sau được gọi là Parsi – cái tên bắt nguồn từ tỉnh Pars (Fars) của Iran. Tường thuật về cuộc hành trình sang India được ghi trong Qesse-ye Sanjan, một trường ca Parsi cuối thế kỷ thứ mười sáu. Bài thơ cho biết người Parsi đã hứa trung thành với vị vua Hindu địa phương Jadi Rana và tiếp nhận tiếng Gujarati.
Sự Phát Triển Kinh Tế Và Văn Hóa Của Người Parsi Tại India
Ban đầu chủ yếu là cộng đồng nông nghiệp, nhưng đến thế kỷ thứ mười bảy thì người Parsi chuyển sang hoạt động thương mại khi ngày càng nhiều thương nhân châu Âu đến làm ăn tại Gujarat. Họ đảm nhận vai trò môi giới và đại lý cho thương nhân châu Âu kết nối thương mại giữa vùng duyên hải và nội địa.
Mối Quan Hệ Với Người Châu Âu Và Thành Công Kinh Tế
Bên cạnh lợi thế ngôn ngữ tốt hơn so với nhiều cộng đồng khác trong khu vực, người Parsi còn dễ giao tiếp xã hội với người châu Âu hơn vì không bị ràng buộc nghiêm ngặt bởi các quy tắc thanh tịnh như một số cộng đồng khác ở India. Với sự khuyến khích từ chính quyền Anh lúc bấy giờ,người Parsi cũng nhanh chóng định cư tại Bombay – nơi trở thành trung tâm thương mại chủ chốt.