Nhân Cách Hóa Trong Văn Hóa La Mã

Nhân Cách Hóa Các Thần Lực Trong Tôn Giáo La Mã

Việc nhân cách hóa các sức mạnh trừu tượng, hay còn gọi là các “đức hạnh” (Virtues), như Fortuna và Victoria, xuất hiện sớm trong tôn giáo La Mã và mang ý nghĩa mới dưới thời các hoàng đế.

Ý Nghĩa Của Các Đức Hạnh

Trong khi việc thờ phụng các ý niệm trừu tượng có vẻ như một ảnh hưởng mà người La Mã vay mượn từ Hy Lạp, thì ở La Mã, các vị thần này lại có tầm quan trọng đặc biệt. Chẳng hạn, Victoria đối với người La Mã quan trọng hơn nhiều so với Nike trong tôn giáo Hy Lạp. Các nhân cách hóa này trở nên nổi bật trong thời Đế quốc, khi vận mệnh của La Mã gắn chặt với bản thân hoàng đế.

So Sánh Với Tôn Giáo Hy Lạp

Nội dung trong tôn giáo Hy Lạp cho thấy thần thoại sáng thế mô tả các vị thần đầu tiên vốn là những thực thể trừu tượng như Eros (tình yêu/ham muốn) và Erebus (bóng tối). Các thế hệ thần tiếp theo sản sinh ra Nike (chiến thắng), Zelus (ghen tị), Kratos (sức mạnh) và Bia (bạo lực). Tuy nhiên, dấu vết thờ phượng chúng lại hiếm hoi. Đền thờ, lễ hội và tế lễ chủ yếu dâng cho các thần Olympian như Zeus và Athena.

Các Đức Hạnh Trong Tôn Giáo La Mã

Người La Mã thì khác. Có hàng loạt ghi chép về đền thờ dâng cho các nhân cách hóa thần thánh như Victoria (chiến thắng), Concordia (hòa thuận), Fides (lòng tin), và Mens (khôn ngoan). Điều này phản ánh thái độ khác biệt của họ đối với thần linh: họ tin rằng có vô số thần nhưng tập trung vào những vị có ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống hàng ngày.

Sự Giao Thoa Giữa Các Thần Linh

Nhà chính khách và triết gia Cicero đã giải thích quan niệm này trong tác phẩm Về bản tính các thần: “…có gần như vô số các thần… nhiều thực thể khác đã được xem là thần bởi những người Hy Lạp khôn ngoan…”

Dù được xem là thần, các “đức hạnh” vẫn có thể gắn liền với những thần khác. Chẳng hạn, Jupiter đôi khi được thờ như Jupiter Liberator mặc dù Libertas cũng là một nữ thần. Điều này không gây mâu thuẫn cho người La Mã: Victoria vừa là một sức mạnh mà cũng có thể do Jupiter hoặc Mars ban phát.

Các Đền Thờ Và Nghi Lễ Dâng Hiến

Từ sớm, người La Mã đã xem các vị thần “đức hạnh” gắn liền với sự thịnh vượng và an lành của quốc gia. Đền Concordia được Camillus khấn nguyện lập vào năm 367 TCN để tạ ơn nữ thần đã đem lại hòa thuận cho La Mã sau cuộc xung đột do luật Licinian-Sextian theo Plutarch.

  • Năm 367 TCN: Đền Concordia đầu tiên được lập.
  • Cuối thế kỷ II TCN: Một trong những đền này trở thành nơi họp Thượng viện.
  • Các lời sấm khuyên lập giáo phái kính Mens vào thế kỷ III TCN.

Lễ Hội Và Nghi Thức Vận Dụng

Cicero xác nhận rằng nhiều đền và bàn thờ dâng cho các thần như Fides, Ops, Salutis đều tồn tại song song với việc cúng tế cho Victoria. Vào năm 44 TCN, một đền mới dâng cho Concordia Nova được lập cùng lễ hội hàng năm để tạ ơn hòa bình mà Julius Caesar mang lại sau chiến thắng lớn lao.

Sự Phát Triển Của Các Đức Hạnh Dưới Triều Đại Augustus

Sau nhiều năm nội chiến, Octavian trở thành lãnh tụ tối cao của La Mã. Ông kỷ niệm thắng lợi bằng cách dâng bàn thờ Ara Victoriae trong nhà Thượng viện năm 29 TCN để đánh dấu chiến thắng trước Marc Antony và Cleopatra. Năm 27 TCN, Octavian nhận danh hiệu mới Augustus – một tước hiệu chưa từng có trước đó.

  • Năm 29 TCN: Dâng bàn thờ Ara Victoriae.
  • Năm 27 TCN: Octavian trở thành Augustus.