Ung Xu Của Trump Giữa Israel Và Iran

Trong bốn năm tới, ông Donald Trump có khả năng để lại một Trung Đông nơi mà các đồng minh của Mỹ mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Tình hình dưới thời Tổng thống Trump (nhiệm kỳ tiếp theo bắt đầu từ năm 2025) đang chứng kiến những cơ hội và nguy cơ chưa từng có so với giai đoạn ông nhậm chức lần đầu tám năm trước.

• Cơ hội: Thành công của Israel trong việc đối phó với Hezbollah và Hamas.
• Nguy cơ: Tham vọng hạt nhân của Iran và quan hệ chặt chẽ với Nga, Trung Quốc.
• Tư duy mới: Chiến lược củng cố sức mạnh đồng minh và suy yếu đối thủ.

Bối cảnh hiện tại

Mối đe dọa lớn nhất xuất phát từ tham vọng hạt nhân của Iran cùng mối quan hệ gần gũi mà quốc gia này thiết lập với Nga và Trung Quốc. Tuy nhiên, những thành công vượt bậc của Israel trong việc tiêu diệt ban lãnh đạo Hezbollah và đánh bại Hamas đã tạo ra một môi trường thuận lợi cho lợi ích của Hoa Kỳ. Cùng lúc đó, sự sụp đổ của chế độ Bashar al-Assad ở Syria cũng làm suy yếu con đường vận chuyển vũ khí từ Iran đến các nhóm vũ trang khu vực.

Khi ông Trump bắt đầu nhiệm kỳ đầu (2017–2021), tình hình Iran đã có nhiều biến động. Các cuộc tấn công quyết liệt từ phía Israel đã khiến cho khả năng hoạt động của Hezbollah và Hamas bị đe dọa nghiêm trọng. Mặc dù lực lượng Hamas vẫn tồn tại trong Gaza, nhưng họ không còn khả năng gây ra mối đe dọa thực sự đến an ninh của Israel.

Các khuyến nghị chiến lược

Elliott Abrams – cựu đặc phái viên về Iran dưới thời Trump – khuyến nghị chính quyền mới cần thay thế khái niệm “ổn định” bằng chiến lược “củng cố”. Điều này có nghĩa là từng bước suy yếu các đối thủ như Iran, đồng thời tăng cường vị thế các đồng minh như Israel.

Nếu Tehran tiếp tục theo đuổi chương trình hạt nhân, chính quyền Trump cần phải thực hiện biện pháp quân sự kết hợp với việc siết chặt trừng phạt kinh tế. Washington nên chuẩn bị cho kịch bản tấn công quân sự nhằm làm tăng tính răn đe đối với Iran.

Tình huống hiện nay

Lãnh tụ tối cao Ali Khamenei đang đứng trước áp lực lớn khi tuổi tác ngày càng cao. Ông có thể muốn nhanh chóng sở hữu bom hạt nhân trước khi qua đời để đảm bảo sự sống còn cho chế độ hậu Khamenei. Chính quyền Trump cam kết sẽ không để điều này xảy ra.

Dưới thời Trump, chính sách “áp lực tối đa” không đặt mục tiêu thay đổi chế độ mà nhằm thay thế thỏa thuận hạt nhân năm 2015 bằng một thỏa thuận toàn diện hơn. Hiện tại, ông vẫn thể hiện thiện chí trong việc đàm phán nhưng cũng nhận thức được rằng đây có thể là cái bẫy mà Iran sử dụng để kéo dài thời gian cho chương trình hạt nhân của họ phát triển.

Đề xuất hành động cụ thể

Mỹ cần phải siết chặt trừng phạt kinh tế ngay lập tức nếu như Iran không chịu nhượng bộ cụ thể về chương trình hạt nhân của mình. Các yêu cầu rõ ràng như xuất khẩu uranium làm giàu 60% hoặc mở cửa toàn bộ cơ sở quân sự cho thanh tra quốc tế là rất cần thiết.

Nếu Tehran từ chối trước mùa hè này, Mỹ nên phối hợp cùng Anh và Pháp tái kích hoạt cơ chế “snapback” tại Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc để đưa trở lại toàn bộ lệnh trừng phạt trước năm 2015. Dù Tehran sẽ phản đối dữ dội nhưng cánh cửa thương lượng vẫn luôn rộng mở nếu họ thực sự từ bỏ tham vọng vũ khí hạt nhân.

Câu hỏi dành cho độc giả

• Làm thế nào để Mỹ giữ vững thế thượng phong ở Trung Đông?
• Các biện pháp nào hiệu quả nhất để ngăn chặn tham vọng hạt nhân của Iran?
• Tại sao sự phối hợp giữa Mỹ và Israel lại quan trọng trong tình hình hiện nay?